کارجو

شاید شما هم جزو افرادی باشید که بنا به هر دلیلی، سازمانی که در آن استخدام شده‌‌اید به صورت یک طرفه با شما قطع همکاری  کرده باشد. در این شرایط، تا یک جای جدید استخدام شوید درامد شما قطع شده و فشار روانی بر شما حاکم می­شود. اما نگران نباشید، خوشبختانه قانون‌گذار برای این موارد چاره‌ای اندیشیده است.

بیمه بیکاری، همان چیزی است که برای این شرایط دشوار در نظر گرفته شده و کمک می‌کند فشار اقتصادی و روانی کمتر به فرد بیکار شده وارد شود.این تسهیلات می‌تواند مزایا و معایبی را برای کارگران و افراد شاغل به همراه داشته باشد.

در این مقاله به طور دقیق راجع به این موضوع صحبت کرده‌ایم. پس با ما همراه باشید.

درآمد در زمان بیکاری
اصولا در قانون کار به فردی بیکار گفته می‌شود که بدون اراده خود، شغل یا کارش را از دست داده است. پس اگر از طرف سازمانی که در آن مشغول به کار بوده‌اید، بیمه شده باشید و کارفرما به شما اعلام کرده باشد که دیگر نیازی به حضور شما در محل کار نیست، واجد شرایط دریافت بیمه بیکاری هستید. ففقط توجه داشته باشید که بعد از بیکاری سریعا باید درخواست خود را ثبت کرده و پیگیر مراحل قانونی آن باشید. اگر درخواست شما پذیرفته شود، آنگاه تا مدت زمان معینی، مبلغی ماهانه به حساب شما واریز می‌گردد. البته هر پرونده توسط کارشناسان مربوطه مورد بررسی قرار می‌گیرد و هر ماه هم بازرسان سازمان به آدرس ثبت شده شما سرکشی خواهند کرد تا از حضور شما در خانه و عدم اشتغال، اطمینان حاصل کنند.

برای دریافت مقرری بیمه بیکاری باید حداکثر تا ۳۰ روز از تاریخ بیکار شدن‌تان‌ دست به کار شوید و موضوع را به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی مربوطه اطلاع دهید و آمادگی خود را برای اشتغال مجدد اعلام کنید.

اگر بنا به هر دلیلی نتوانستید در این مهلت تقاضای خود را ثبت کنید؛ تا سه ماه مهلت دارید مدارکی را ارائه دهید که نشان می‌دهند عذر موجهی برای عدم اقدام در سی روز اول داشته‌اید.

مبلغ بیمه بیکاری اشخاص واجد شرایط از روز اولِ شروعِ بیکاری آنان محاسبه و پرداخت می‌شود.

نحوه محاسبه هزینه و دریافتی حقوق بیکاری
هنگامی که در سازمانی استخدام می‌شوید؛‌ ماهیانه، ۳% از حقوقتان توسط کارفرما برای بیمه بیکاری به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز می‌شود. البته کارفرما باید مبلغی را ماهیانه و به‌ازای هر کارمند برای این سازمان واریز کند. می‌توان این مبلغ را به اقساط وام یا یک سپرده‌گذاری تشبیه کرد. چرا که وقتی واجد دریافت این کمک هزینه شناخته شوید؛ این مبالغ به شما بازخواهد گشت.

با پرداخت این مبالغ جزئی، علاوه بر اینکه می‌توانید هنگام دریافت خدمات درمانی از دفترچه بیمه استفاده کنید؛ در هنگام بیکاری و بازنشستگی هم مقرری ماهانه دریافت خواهید کرد. بنابراین هنگام امضای فرم همکاری با سازمان‌ها، حتما بر رد شدن حق بیمه اصرار کنید. البته در اکثر آگهی‌های استخدام و کاریابی این مورد حتما ذکر می‌گردد.

بر اساس مبنایی که وزارت کار مشخص کرده است، مبلغ پرداختی به شما، برابر با ۵۵ درصد از میانگین حقوقی که در سه ماه اخیر دریافت کرده‌اید خواهد بود. یعنی اگر به‌طور مثال، در سه ماه اخیر میانگین حقوق دریافتی شما در ماه، چهار میلیون تومان بوده است؛ پس از بیکار شدن، ماهیانه مبلغ دو میلیون و دویست هزار تومان به شما پرداخت خواهد شد.

چنانچه ۵۵ درصد میانگین حقوق، کمتر از حداقل حقوق تعیین شده در سال شود (حقوق پایه)، مبلغی که به شما پرداخت می‌شود همان حقوق پایه وزارت کار خواهد بود. سقف دریافتی شما هم  بر اساس مبنای وزارت کار ۸۰% متوسط حقوق سه ماه اخیرتان خواهد بود.

واجدین شرایط

اگر شرایط زیر را داشته باشید، بیمه بیکاری به شما تعلق می‌گیرد:

مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی باشید؛ یعنی شغل آزاد نداشته و یا صاحب کسب و کار نباشید.
تبعه کشورهای دیگر نباشید (تابعیت ایران یکی از ویژگی‌های ضروری برای دریافت بیمه بیکاری است.)
مستمری‌بگیر، بازنشسته یا از کارافتاده نباشید.
پیش از بی کاری، حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشید. البته در مورد این قانون تبصره‌ای وجود دارد که می‌گوید: افراد بیمه شده‌ای که به دلیل بروز حوادث غیرمترقبه مانند جنگ، زلزله، آتش‌سوزی و سیل کار خود را از دست می‌دهند، برای دریافت بیمه بیکاری نیازی به داشتن سابقه پرداخت حق بیمه برای مدت زمان مشخص را ندارند. این افراد حتی اگر در اولین روز کاری خود نیز بر اثر چنین حوادثی بی کار شوند، در صورت داشتن سایر شرایط، واجد شرایط بیمه بیکاری خواهند بود.
·         به صورت غیر ارادی از کار اخراج شده باشید؛ ارادی یا غیرارادی بودن بیکاریِ فرد، به تشخیص کمیته‌ای متشکل از نمایندگانِ سازمان تأمین اجتماعی و اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال بیمه‌شده بستگی دارد.

مدارک مورد نیاز برای ثبت بیکاری
در اولین مرحله، باید در سامانه بیمه بیکاری یا سامانه جامع روابط کار حساب کاربری ایجاد کنید. برای احراز هویت می‌توانید به پیشخوان دولت یا شعب بانک رفاه کارگران مراجعه کنید. سپس مدارک موردنیاز را در سامانه بیمه بیکاری بارگذاری کرده و در خواست خود را تکمیل نمایید. به یاد داشته باشید که این مبلغ به حساب بیمه بیکاری شما واریز خواهد شد. بنابراین حتما باید در بانک رفاه کارگران حساب باز کرده باشید. 

برای به جریان انداختن فرایند دریافت بیمه بیکاری باید با در دست داشتن مدارک زیر به واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه ‌اجتماعی مراجعه کنید:

اصل و کپی قرارداد یکسال آخر کار یا رای صادرشده
عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)
اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی
اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی
اصل و کپی کارت پایان خدمت (برای آقایان)
پوشه روغنی (یک جلد)
کپی صفحه اول دفترچه بیمه
نامه عدم نیاز کارفرما
عواقب دریافت حقوق بیکاری
باید گفت که در این خصوص چندان جای نگرانی نیست. این‌گونه نیست که استفاده از این مستمری تاثیر بسیار منفی در آینده داشته باشد. به هر حال، مدت زمان دریافت مستمری جزء سابقه افراد محسوب می‌شود. اما نکته اساسی در خصوص عواقب گرفتن بیمه بیکاری به حقوق بازنشستگی افراد برخواهد گشت.

تاثیر کمک هزینه بیکاری بر بازنشستگی
بخشی از هزینه‌ای که ماهیانه از حقوق شما با عنوان حق بیمه کم می‌شود؛ مربوط به مقرری زمان بازنشستگی‌تان است. در قانون کار، بیمه‌شدگانی که به سن قانونی بازنشستگی (۶۰ سال تمام برای آقایان و ۵۵ سال برای خانم‌ها) برسند؛ در صورتی که حداقل سابقه بیمه را دارا باشند؛ می‌توانند درخواست بازنشستگی بدهند.

برای تعیین مستمری ماهانه بازنشستگی، کافی است متوسط حقوقتان در دو سال آخری که مشغول به کار بوده‌اید را در تعداد ماه‌هایی که سابقه پرداخت حق بیمه داشته‌اید ضرب کنید. سپس عدد به دست آمده را بر سی تقسیم کنید.

یکی از نکات مهمی که باید به آن توجه کنید؛ بازنشستگی در حین بیمه بیکاری است. همان‌گونه که پیشتر اشاره شد؛ چنانچه در مدتی که مشمول دریافت این کمک هزینه هستید به سن بازنشستگی برسید؛ پرداخت این مبلغ به شما قطع می‌شود و تنها مستمری بازنشستگی را دریافت خواهید کرد.

همچنین اگر دو سال یا کمتر به موعد بازنشستگی‌تان مانده؛ در دریافت مستمری بیکاری با احتیاط عمل کنید. چرا که مبلغ حقوق بازنشستگی به میانگین حقوق دو سال آخر اشتغالتان وابسته است. نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی بعد از بیمه بیکاری به این صورت است که اگر در این دو سال، مقرری بیکاری دریافت کرده باشید؛ این مبلغ به‌عنوان حقوق ماهیانه شما محسوب می‌شود. از آنجا که این مقدار، معمولا کمتر از حقوق دریافتی شما در سال‌های پایانی کارتان است؛ حقوق بازنشستگی کمتری دریافت خواهید کرد.

بازنشستگی پس از بیمه بیکاری هم مشمول همین قانون است و اگر پس از دریافت کمک هزینه بیکاری بازنشسته شوید؛ حقوق بازنشستگی شما بر اساس حقوق بیکاری‌تان محاسبه خواهد شد. 

جمع بندی
بسیاری از افراد  به صورت غیر ارادی و به صورت فسخ قرارداد از طرف کارفرما به دلایل مختلف کار خود را از دست می‌دهند. در این شرایط، فشار اقتصادی همراه با فشار روانی ناشی از اخراج، شرایط ناگواری برای فرد بیکار به وجود می‌آورد.

اما با تصویب قانون ، اگر سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشید و بدون میل و اراده خود شغلتان را از دست بدهید؛ می‌توانید مقرری ماهیانه‌ای به عنوان حقوق بیمه بیکاری دریافت کنید.

از مهم‌ترین مزایای بیمه بیکاری می‌توان به دریافت مستمری تا زمان پیدا کردن شغل مجدد و محسوب شدن سابقه کار اشاره کرد اما در مورد معایب آن باید گفت چندان جای نگرانی نیست. این‌گونه نیست که استفاده از این مستمری تاثیر بسیار منفی در آینده داشته باشد. نکته اساسی در خصوص عواقب گرفتن بیمه بیکاری به حقوق بازنشستگی افراد برخواهد گشت.